ΧΡΥΣΟΚΕΦΑΛΟΣ. Μια ιστορία με άλλα λόγια.

Εχουμε την τιμή και την χαρά να φιλοξενούμε ένα κείμενο που έγραψε ένας συγχωριανός μας πριν αρκετά χρόνια, το 1996  συγκεκριμένα, σε μια ποντιακή εφημερίδα. Αναφέρεται στην ιστορία του χωριού μας με λίγα λόγια. Ο συγγραφέας είναι ο Γιώργος Ι. Μουρουζίδης.

ΧΡΥΣΟΚΕΦΑΛΟΣ

            Στο βόρειο μέρος του Νομού Δράμας και σε απόσταση 46 χιλιομέτρων από αυτή, βρίσκεται το Χρυσοκέφαλο, ένα από τα δεκαεπτά χωριά της επαρχίας Κάτω Νευροκοπίου. Το χωριό μας οφείλει το όνομα του στον Μητροπολιτικό Ναό της Τραπεζούντας που την εποχή των Κομνηνών ήταν αφιερωμένος στην χάρη της « Παναγίας της Χρυσοκεφάλου», από όπου και κατάγεται το σύνολο σχεδόν των κατοίκων του. Από το 1923 λεως και το 1933 και σε εφαρμογή της συνθήκης της Λωζάνης εγκαταστάθηκαν στο χωριό διακόσιες περίπου οικογένειες προερχόμενες από τις βρυσομάνες του Ελληνισμού, την ευρύτερη Θράκη, τα παράλια της Μικρασίας και κυρίως τον Πόντο.  Άνθρωποι με καταρρακωμένο  ηθικό και αξιοπρέπεια, θύματα της αδικίας και της ταλαιπωρίας που θπέστησαν από την λογική της νέας τάξης πραγμάτων στην περιοχή, επιδίδονται με την εργατικότητα, τον ζήλο για την πρόοδο και την κοινωνική συνείδηση που ανά τους αιώνες διέκριναν την φυλή μας στο αγώνα της επιβίωσης της προσωπικής και οικογενειακής τους αναστήλωσης καθώς  και της κοινοτικής  αναβάθμισης. Οι Τούρκοι κάτοικοι του οι οποίοι ήταν εξισλαμισθέντες  και Βουλγαρικής καταγωγής το εγκαταλείπουν την άνοιξη του 1924.

           Με πρωτεργάτη τον αείμνηστο δημοδιδάσκαλο κύριο Νυμφόπουλο και την συνδρομή όλων των κατοίκων της νεοσύστατης αυτής κοινότητας, οι οποίοι παρά την εξαθλίωση και την εγκατάλειψη την οποία βίωναν στο εξασθενημένο από τους πολέμους Ελληνικό κράτος, θεμελιώνεται τον Απρίλιο του 1927 νέο δημοτικό σχολείο όπου θα μάθουν τα πρώτα τους γράμματα εκατοντάδες Χρυσοκεφαλιώτες.

              Δέκα  χρόνια περίπου αργότερα, γύρω στο 1938 ξεκινάει η ανέγερση του ναού στη θέση του τουρκικού τζαμιού στο κέντρο του χωριού.

    
     Τα «Φασουλούκια», τα «Σπάρταλη», τα «Καρπουζλούκια», καθώς και τα άλλα μέρη του κάμπου μας γίνονται ένα με την ψυχή των Χρυσοκεφαλιωτών, που καταγίνονται με την γεωργία και την κτηνοτροφία ανεβάζοντας στο κατακόρυφο την παραγωγή του καπνού, της πατάτας, των δημητριακών, των φασολιών και άλλων προϊόντων.

                Η ζωή αποκτάει πια έναν ήρεμο ρυθμό και η ανάγκη για επικοινωνία και ψυχαγωγία συγκεντρώνει συχνά τους κατοίκους στα αλώνια του χωριού όπου η λύρα πότε μοιρολογεί στους κτήτορες για τις πατρίδες που άφησαν πίσω τους σκλαβωμένες  από τους βάρβαρους Οθωμανούς κατακτητές και πότε γλυκοκελαηδεί στους κτίστες της ελπίδας της νέας ζωής που ανθεί.

                Την ησυχία όμως της εποχής του μεσοπολέμου έρχεται να διαταράξει ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος στον οποίο  οι κάτοικοι του χωριού όπως και όλοι οι πρόσφυγες καλούνται να προτάξουν τα στήθη τους στους  νέους εισβολείς και να επιβεβαιώσουνε απέναντι σε όλο τον Ελληνισμό τα γνήσια πατριωτικά τους συναισθήματα.

                Για άλλη μια φορά ξανοίγεται ως μόνη διέξοδος ο δρόμος της προσφυγιάς . Έτσι το Χρυσοκέφαλο ερημώνεται τον Μάρτιο του 1941 και οι λίγοι τολμηροί που θέλησαν να παραμείνουν μαρτύρησαν από τα Βουλγαρικά κομιτάτα, αναγκαζόμενοι στην συνέχεια να μετακινηθούν τον Ιούνη του ΄41 προς τα χωριά της Δράμας όπου κατέφυγαν νωρίτερα άλλοι συγχωριανοί τους. Άλλοι έφυγαν πέρα από τον Στρυμώνα και εγκαταστάθηκαν στις περιοχές των Γιαννιτσών, Βέροιας και αλλού. Όλοι όμως όπου και να βρέθηκαν αναγκάστηκαν να ζήσουν με την επαιτεία, τα θελήματα, τα λίγα μεροκάματα και την βοήθεια των  ντόπιων εκεί κατοίκων.

                Μετά το τέλος του πολέμου μερικές οικογένειες του χωριού που έφυγαν πέρα από τον Στρυμώνα δεν επαναπατρίσθηκαν, οι υπόλοιπες όλες επανέκαμψαν στο χωριό και αποκατέστησαν αμέσως τις φθορές που προκάλεσαν οι επήλυδες  κατακτητές.

                Οι ανάγκες της σύγχρονης ζωής τις επόμενες δεκαετίες σε συνδυασμό με την έλλειψη πόρων στην περιοχή δημιούργησαν ήδη από την δεκαετία του ’50 πολλούς οικονομικούς πρόσφυγες τόσο στο εσωτερικό της χώρας όσο και στο εξωτερικό. Σήμερα για παράδειγμα στην Θεσσαλονίκη ζουν περισσότερες από εκατό Χρυσοκεφαλιώτικες οικογένειες όπου τους ενώνει ο Σύλλογος των «Απανταχού Χρυσοκεφαλιωτών» που πρόσφατα απέκτησε και στέγη στην περιοχή της ‘Ανω Ηλιούπολης.

Εξ’ αιτίας της συνεχούς αυτής μετανάστευσης ο πληθυσμός του χωριού συρρικνώνεται απελπιστικά. Αυτήν την στιγμή ζουν στο Χρυσοκέφαλο εκατόν πενήντα περίπου άνθρωποι, οι περισσότεροι μεγάλης ηλίκιας, ταγμένοι ακρίτες των πατρογονικών μας εστιών και των συνόρων της πατρίδας μας.

                Κύρια ασχολία των γεωργών στην πλειοψηφία κατοίκων είναι η πατατοκαλλιέργεια, η παραγωγή της οποίας ορισμένες φορές δύσκολα απορροφάται από το εμπόριο με αποτέλεσμα να επιτείνεται η οικονομική δυσπραγία της περιοχής.

                Σήμερα για να αναστραφεί η πορεία της παρακμής και να επανακτήσει το Χρυσοκέφαλο την χαμένη του ζωντάνια απαιτούνται γενναιόδωρες κινήσεις από τους πολιτικούς άρχοντες και τους τοπικούς παράγοντες των κοινωνιών όλης της γύρω περιοχής αφού η ανάπτυξη του κάθε χωριού στην περιοχή εξαρτάται από την συνολική πρόοδο της περιφέρειας του Κάτω Νευροκοπίου.

                Εντονη είναι η γοητεία που ασκεί το χωριό και ο περιβάλλον χώρος στους επισκέπτες, ιδιαίτερα τους θερινούς μήνες όπου η βλάστηση οργιάζει. Ακόμα εντονότερη είναι η έλξη που ασκούν στους Χρυσοκεφαλιώτες  της διασποράς όπου κι’ αν βρίσκονται οι θύμισες των παιδικών τους χρόνων.

                Τα κατάφυτα βουνά, οι καταπράσινοι λόφοι που συνθέτουν ένα τοπίο απαράμιλλης ομορφιάς σε σχέση και με την αγνότητα και την απλότητα των ανθρώπων που ζουν μόνιμα εκεί  είναι οι κυριότεροι λόγοι που το καλοκαίρι πολλοί ανεβαίνουν στο χωριό  για να απολαύσουν τον καθαρό αέρα, να περπατήσουν στα σκιερά μονοπάτια των γύρω λόφων, να δροσιστούν από το αεράκι που φυσάει η κοιλάδα του Νέστου ποταμού ή και να επισκεφθούν ακόμα τους γύρω Εθνικούς Δρυμούς.

         Κατάλευκο είναι  το τοπίο τους χειμερινούς μήνες όπου ο υδράργυρος κατεβαίνει πολύ κάτω από το μηδέν, εκεί που δεν φυσάνε νότιοι άνεμοι διότι η πλευρά αυτή του οροπεδίου του Νευροκοπίου καλύπτεται από τους μεγάλους ορεινούς όγκους του Φαλακρού  και του Μενοίκιου όρους.

           

    Θα ήθελα τελειώνοντας να υποβάλλω μια πρόταση προς τον πρόεδρο και όλο το κοινοτικό συμβούλιο του χωριού, με την επίκληση και της επιείκειας που χαρακτηρίζει την Ορθόδοξη μας παράδοση. Να κτιστεί εκκλησάκι στον παρακείμενο  λόφο του σχολείου αφιερωμένο στην «Παναγία την Χρυσοκέφαλη», την χάρη της οποίας θα τιμούμε κάποια μέρα του Αυγούστου που εσείς θα κρίνετε ώστε όλοι οι Χρυσοκεφαλιώτες να βρισκόμαστε εκεί και να πανηγυρίζουμε με την ευκαιρία και την χαρά που μας προσφέρει ο τόπος μας.

 

 Σημείωση. Οι φωτογραφίες είναι από την σελίδα του "ΝΑΙ... ΚΑΤΑΓΟΜΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΧΡΥΣΟΚΕΦΑΛΟ"  στο facebook.